Ảnh hưởng từ Xung đột Israel và Hamas đến nền kinh tế toàn cầu

Xung đột Israel và Hamas- bóng đen của nền kinh tế toàn cầu

Xung đột Israel và Hamas bùng phát trong gần 2 tuần qua khiến thế giới phải lo lắng, hồi hộp dõi theo từng dòng tin tức từ Trung Đông. Hiện có rất nhiều cảnh báo đã được đưa ra liên quan đến nguy cơ xung đột có thể lan rộng tại khu vực được xem là rốn dầu của thế giới. Rất nhanh chóng, nhiều kịch bản dự báo tác động kinh tế từ cuộc xung đột này tới tăng trưởng và lạm phát toàn cầu đã được đưa ra.

Rủi ro từ xung đột rất đa dạng

“Nếu chiến sự diễn ra trên diện rộng, ở toàn bộ khu vực, chúng ta sẽ đối mặt với những hậu quả lớn”. Chia sẻ từ Bộ trưởng Bộ Tài chính Pháp Bruno Le Maire nói với tờ báo Financial Times. Ông cũng nói thêm rằng rủi ro đối với nền kinh tế toàn cầu từ xung đột ở Trung Đông rất đa dạng. Trong đó có giá năng lượng leo thang, nguy cơ thổi bùng lạm phát và niềm tin suy giảm.

Thời kỳ nguy hiểm nhất của thế giới

Đây là lời cảnh báo từ tổng giám đốc IMF, bà Kristalina Georgieva, “đám mây mới đang nổi lên giữa bối cảnh không mấy sáng sủa của nền kinh tế toàn cầu”. Còn ông Jamie Dimon – CEO ngân hàng lớn nhất Mỹ JPMorgan Chase đưa ra cảnh báo đầy bi quan với nhà đầu tư: “Hiện tại có thể là thời kỳ nguy hiểm nhất mà thế giới phải đối mặt trong vài thập kỷ qua”. Ông cho rằng xung đột Israel và Hamas có thể ảnh hưởng vượt xa hơn nữa lên thị trường năng lượng, lương thực, thương mại và địa chính trị toàn cầu.

Có thể thấy, những lời cảnh báo này phản ánh nỗi lo ngại đầy ảm đạm của nền kinh tế thế giới. Các dự báo cũng đều tập trung vào rủi ro giá dầu tăng, lạm phát cao hơn và niềm tin bị ảnh hưởng. Những yếu tố này có nguy cơ làm suy yếu đà tăng trưởng kinh tế thế giới trong năm 2023.

3 kịch bản tác động kinh tế từ xung đột Israel và Hamas

Các chuyên gia của Bloomberg Economics đưa ra 3 kịch bản tác động kinh tế. Nếu xung đột tại Trung Đông lan rộng, sẽ có:

Kịch bản thứ nhất

Đó là xung đột Israel và Hamas tại Dải Gaza mang tính giới hạn, hầu như không tác động gì. Giá dầu sẽ tăng 4 USD/thùng. Lạm phát toàn cầu tăng 0,1 điểm %, còn GDP toàn cầu giảm 0,1 điểm %.

Kịch bản thứ hai

Đó là tác động của chiến sự Israel và Hamas ở Trung Đông cũng không đáng kể. Tuy nhiên với sự tham gia của các lực lượng ủy nhiệm, xung đột sẽ kéo dài hơn. Lúc này giá dầu sẽ tăng khoảng 8 USD. Lạm phát thế giới tăng 0,2 điểm %. Chỉ số VIX hay còn gọi là chỉ số sợ hãi – đo lường biến động của thị trường từ 500 cổ phiếu nhất định sẽ tăng 8 điểm.

Kịch bản thứ ba

Kịch bản xấu nhất là xung đột Israel và Hamas lan rộng toàn Trung Đông. Như vậy kéo theo sự tham gia của một số quốc gia sản xuất dầu mỏ lớn, sẽ gây ra tác động rất lớn. Dầu tăng thêm 64 USD, tức lên mức 150 USD/thùng. Chỉ số VIX tăng 16 điểm, GDP toàn cầu bị thổi bay 1 điểm %. Đây sẽ là con số tồi tệ nhất kể từ năm 1982. Nền kinh tế toàn cầu sẽ thiệt hại khoảng 1.000 tỷ USD.

Bà Kristalina Georgieva – Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết: “Chúng tôi đang theo dõi sát tình hình cuộc xung đột tại Dải Gaza, liệu nó có tác động tới thị trường dầu hay không, còn quá sớm để đánh giá. Chúng ta đã thấy giá dầu tăng giảm liên tục những ngày qua. Cần thêm thời gian để xem phản ứng của thị trường”.

Bà Ngozi Okonjo-Iweala – Giám đốc Tổ chức thương mại thế giới cho biết: “Mối lo lớn nhất của chúng tôi là nếu chiến sự Israel và Hamas ở Trung Đông ngày càng lan rộng, thương mại toàn cầu sẽ chịu tác động vô cùng vô cùng lớn”.

Thị trường và nhà đầu tư chuẩn bị gì cho sự biến động trước xung đột tại Dải Gaza

Xung đột Israel và Hamas leo thang ra toàn bộ khu vực Trung Đông có thể khiến kinh tế thế giới rơi vào suy thoái. Thị trường toàn cầu chuẩn bị đón nhận những tác động tiêu cực khi chiến sự gia tăng từng ngày. 

Kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra theo như lời cảnh báo từ ông Jamie Dimon – CEO ngân hàng lớn nhất Mỹ JPMorgan Chase. Giờ có thể là thời điểm nguy hiểm nhất mà thế giới phải đối mặt trong vài thập kỷ qua.

Giá dầu tăng

Xung đột Israel và Hamas có thể đẩy giá dầu tăng. Thực tế giá dầu đã tăng 6% vào thứ 6, chỉ số S&P500 giảm 0,5% trong giao dịch cùng ngày. Giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu cũng tăng cao nhất kể từ tháng 3. Giá vàng, giá đô la và trái phiếu kho bạc cũng tăng mạnh khi các nhà đầu tư đổ xô vào các tài sản trú ẩn an toàn.

Rủi ro lạm phát

Sự leo thang của cuộc chiến ở Trung Đông có thể làm gia tăng áp lực lạm phát ở các nền kinh tế. Những nền kinh tế chỉ mới bắt đầu phục hồi sau loạt cú sốc giá cả. IMF cho rằng cứ 10% tăng thêm trong giá dầu sẽ khiến tốc độ lạm phát toàn cầu tăng thêm 0,4 điểm phần trăm.

Xung đột Israel và Hamas ở Trung Đông nguy cơ đẩy kinh tế toàn cầu vào tình trạng mất cân bằng và lạm phát cao, CNN nhận định. Cuộc xung đột có thể là chất xúc tác cho quá trình phi toàn cầu hoá. Mặc dù mức độ xảy ra vẫn chưa rõ ràng. Các nhà kinh tế của Wells Fargo đánh giá. Các quốc gia đã bắt đầu thiết lập các chính sách bảo hộ nhiều hơn để bảo vệ ngành công nghiệp trong nước.

Rủi ro nợ nần 

Phó tổng giám đốc IMF, bà Gita Gopinath, nói rằng thế giới đang đối mặt cùng lúc nhiều cú sốc. Không chỉ xung đột ở Trung Đông mà còn là ảnh hưởng tiềm năng của xung đột này đến giá năng lượng. “Mức nợ tại các nền kinh tế đang cao kỷ lục và thế giới phải đối mặt với môi trường lãi suất cao hơn lâu hơn. Có nhiều thứ có thể đi chệch hướng”, bà nói thêm.

Cuộc xung đột Israel và Hamas mới chỉ bùng phát gần 2 tuần, phản ứng của thị trường cho đến nay vẫn còn khiêm tốn. Tuy nhiên, nếu cuộc xung đột tiếp tục lan rộng, có thể sẽ là cú sốc khác cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Kinh tế thiệt hại

Điều đáng lo ngại nhất là không ai biết chiến sự Israel và Hamas ở Trung Đông sẽ kéo dài trong bao lâu. Trang tin CTech ước tính, cuộc chiến ở Dải Gaza có thể khiến nền kinh tế toàn cầu thiệt hại 1.000 tỷ USD. Xung đột Israel và Hamas lan rộng, nguy cơ khiến giá dầu tăng từ 90 USD lên 150 USD/thùng. Lạm phát cao hơn và cắt giảm tăng trưởng GDP toàn cầu. 

CNBC dẫn ý kiến chuyên gia rằng, với Israel nguy cơ suy thoái kinh tế là điều khó tránh. Chỉ chưa đầy 2 tuần, đồng Shekel của nước này đã giảm 4,8% so với đồng USD. Ngân hàng Trung ương Israel đang chịu áp lực kép trong việc kích thích kinh tế bằng việc giảm lãi suất, đồng thời phải nâng giá đồng nội tệ.

Báo chí Mỹ nhận định, căng thẳng địa chính trị khiến việc phân mảnh của nền kinh tế toàn cầu sẽ là quá trình khó có thể đảo ngược. Theo IMF, hơn 80% nền kinh tế hiện nay đang phải đối mặt với triển vọng tồi tệ hơn so với 15 năm trước.

Dự báo chính sách lãi suất tăng cao

Chiến sự Israel và Hamas ở Trung Đông còn diễn biến khó lường, với nguy cơ lan rộng mạnh. Tình trạng bán tháo gần đây trên thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ đang đẩy lãi suất trên toàn cầu tăng. Thời điểm này, các ngân hàng trung ương cũng ngừng mua trái phiếu và các chính phủ tăng phát hành nợ.

Lãi suất cao hơn đồng nghĩa với đồng USD sẽ còn tiếp tục tăng giá. Financial Times chỉ ra, mối tương quan giữa dầu và đồng USD đang thay đổi. Biểu đồ trên cho thấy, nếu như từ giai đoạn 2010 – 2020, đường màu hồng chỉ giá dầu khi tăng cao sẽ mất dần sức ảnh hưởng tới đồng USD – đường màu xanh hoặc ngược lại. Giờ 2 đường này đang chạy song song cùng chiều hoặc giảm hoặc cùng tăng.

Điều e ngại nhất lúc này là bộ ba yếu tố kết hợp giữa giá năng lượng cao, lãi suất cao và đồng USD mạnh hơn. Điều đó đặc biệt đúng đối với các nhà nhập khẩu năng lượng ở châu Á – khu vực mà tốc độ tăng trưởng đang bị thách thức. 

Xung đột Israel và Hamas ở Trung Đông xảy ra đúng vào thời điểm nền kinh tế thế giới đang trong trạng thái bấp bênh. Tăng trưởng GDP được IMF dự báo ở mức tương đối yếu trong trung hạn.