Những lưu ý khi tham gia thị trường chứng khoán phái sinh

Tìm hiểu kỹ thị trường chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là hợp đồng tài chính, được hình thành trên tài sản cơ sở là chứng khoán, có quy định cụ thể tại ngày đáo hạn, nhà đầu tư cần thực hiện các nghĩa vụ đã được quy định trong hợp đồng.

Xem thêm:

Chứng khoán là gì, tìm hiểu về các loại chứng khoán

Các loại thuế và phí khi đầu tư chứng khoán

Thị trường chứng khoán phái sinh đang cung cấp hai dòng sản phẩm cơ bản gồm hợp đồng tương lai chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ. Trong đó, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 phổ biến hơn. Hợp đồng này là sự “đánh cược” của nhà đầu tư vào sự tăng giảm của nhóm cổ phiếu bluechip trong tương lai.

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính giúp đa dạng hóa dòng tiền và phân tán rủi ro. Khi dự báo thị trường chứng khoán cơ sở tăng, nhà đầu tư có thể mở hợp đồng tương lai với vị thế mua (long position). Ngược lại, khi thị trường giảm, vị thế bán (short position) giúp nhà đầu tư vẫn có thể kiếm lời từ chứng khoán phái sinh.

Chứng khoán phái sinh là kênh đầu tư tiềm năng, nhưng sẽ thiếu an toàn với những nhà đầu tư F0 thiếu kiến thức. Bởi đây là thị trường có tỷ lệ đòn bẩy cao và biến động mạnh. Khi tham gia thị trường chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần lưu ý, tìm hiểu kiến thức, quản lý cảm xúc, và áp dụng quy luật 2%- 6%…Dưới đây là một số lưu ý nhà đầu tư cần nắm chắc để giảm thiểu rủi ro trong quá trình giao dịch.

Ký quỹ

Một trong những điểm khác biệt giữa giao dịch cổ phiếu với chứng khoán phái sinh là cần phải ký quỹ để giao dịch. Đối với giao dịch hợp đồng tương lai. Ký quỹ được hiểu là phần đặt cọc nhằm đảm bảo khả năng thanh toán. Đây là khoản tiền tối thiểu cần phải có để giao dịch có thể được thực hiện.

Trong đó, tỷ lệ ký quỹ bằng tiền phải bằng ít nhất 80% giá trị tài sản ký quỹ theo như quy định. Có nhiều loại ký quỹ, nhưng quan trọng nhất là ký quỹ ban đầu (Initial Margin – IM).

Hiện nay tại các công ty chứng khoán, tùy theo chính sách quản trị rủi ro của từng công ty, tỷ lệ an toàn của tài khoản có thể giao động từ 80 – 92%. Như vậy, để tham gia giao dịch, nhà đầu tư cần ký quỹ 20% – 18,48%. Trong trường hợp thua lỗ, số dư ký quỹ giảm dưới ngưỡng ký quỹ duy trì, công ty chứng khoán sẽ yêu cầu nhà đầu tư nạp thêm tiền vào tài khoản nếu không sẽ bị đóng bớt các vị thế.

Bán khống

Điểm khác biệt lớn nhất giữa đầu tư phái sinh và cổ phiếu là phái sinh cho phép bán khống. Khi đó, nhà đầu tư có thể bán chứng khoán, dù không sở hữu cổ phiếu cơ sở, miễn có đủ tiền ký quỹ. Khi bán khống, nhà đầu tư dự đoán giá chứng khoán giảm, sau đó mua lại với giá thấp hơn trong tương lai nhằm thu lợi.

Ví dụ, khi muốn bán hợp đồng tương lai chỉ số VN30 một tháng, nhà đầu tư có thể đặt lệnh short mã chứng khoán VN30F1M. Theo đó, khi chỉ số VN30 giảm, nhà đầu tư vẫn có thể thu lại lợi nhuận.

Đây có thể xem là một cách “cân bằng” tài sản, trong trường hợp thị trường chứng khoán đi xuống. Ở chiều ngược lại, hình thức bán khống cũng có thể khiến nhà đầu tư tổn thất nặng. Do đó, giao dịch bán khống không dành cho các cá nhân ít kinh nghiệm, đặc biệt trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động.

Quản lý cảm xúc đầu tư

Tâm lý FOMO trong đầu tư dễ khiến nhà đầu tư đưa ra các quyết định sai lầm. Đặc biệt, với thị trường biến động không ngừng như chứng khoán phái sinh, các nhà đầu tư mới rất dễ bị cuốn vào làn sóng thị trường.

Xem thêm:

5 sai lầm phổ biến nhất về đầu tư mà F0 nên tránh

15 cảm xúc thường gặp trong đầu tư chứng khoán

Muốn quản lý tốt cảm xúc, nhà đầu tư nên trang bị kiến thức, kỹ năng phân tích thị trường, đánh giá biểu đồ, các chỉ báo… từ đó, để hình thành cái nhìn tổng quát về thị trường và không bị lung lay trước những thông tin nhiễu loạn.

Quy luật 2%-6%

Đây là quy luật được nhiều nhà đầu tư áp dụng khi đầu tư chứng khoán phái sinh. Để áp dụng quy luật này, nhà đầu tư cần xác định ngưỡng hỗ trợ, kháng cự fibonacci. Ngoài ra, số tiền lỗ được xác định không vượt quá 2% tổng số tiền đầu tư chia cho mỗi vị thế. Số tiền chấp nhận mất tối đa 6%.

Nếu ba lần vào lệnh liên tiếp bị lỗ, nhà đầu tư cần dừng lại để kiểm tra lại hệ thống và bình tĩnh kiểm soát tâm lý giao dịch.

So với chứng khoán cơ sở, chứng khoán phái sinh có tỷ lệ đòn bẩy khá cao. Vì vậy tỷ lệ lãi lỗ cũng cao hơn mức bình thường. Đồng thời những biến động trên thị trường cũng rất khó đoán. Do đó, khi tham gia chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư mới cần trang bị nền tảng kiến thức để có thể sử dụng công cụ tài chính này để phòng ngừa rủi ro cho danh mục một cách hiệu quả.