Tình hình giải ngân đầu tư công ở các địa phương ra sao

Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công có cải thiện hơn năm ngoái

Trong 9 tháng đầu năm 2023, TP Hải Phòng hiện có tốc độ giải ngân vốn đầu tư công nhanh nhất cả nước. Trong khi TP HCM dù có nhiều cải thiện, vẫn nằm trong nhóm giải ngân chậm.

Tính đến này 30/9/2023, lượng giải ngân vốn đầu tư công khoảng 363.310 tỷ đồng, đạt 51,38% kế hoạch. Đây cũng là năm đầu tiên giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng vượt mức 50%.

Theo tính toán, trong giai đoạn 2021-2025, giải ngân vốn đầu tư công cứ tăng 1% so với năm trước. GDP năm sau đó có thể tăng thêm 0,058%. Đây được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm năm 2023, là động lực quan trọng giúp phục hồi, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế – xã hội.

Giải ngân đầu tư công là một trong những hoạt động gây ra nhiều lo lắng trong dư luận. Bởi nếu chậm trễ trong phân bổ vốn đầu tư công là hạn chế rất lớn. Điều này có thể làm chậm quá trình đưa nguồn lực của đất nước vào sử dụng, đây cũng là một loại lãng phí.

TP Hải Phòng có tiến độ giải ngân đầu tư công cao nhất

So với năm 2022, tiến độ giải ngân được đánh giá có cải thiện hơn. Bộ Tài chính cho biết, tỷ lệ giải ngân đã đạt 37,85% kế hoạch Thủ tướng giao. Năm 2022, tỷ lệ này là 34,47%. Số tuyệt đối cũng cao hơn 80.777 tỷ đồng. Hiện có 8 bộ, ngành và 32 địa phương có tỷ lệ giải ngân cao, đạt trên 40% kế hoạch.

Quyết tâm khởi công vào quý 4 và hoàn thành vào năm 2024

Số liệu của Bộ Tài chính cho thấy, kết thúc 7 tháng, tỷ lệ giải ngân của Hải Phòng đạt hơn 73%, cao nhất cả nước. Năm nay, thành phố này được giao tổng vốn trên 22.335 tỷ đồng. Trong đó, Thủ tướng giao trên 13.400 tỷ đồng, còn lại là vốn địa phương triển khai thêm.

Bí thư Thành uỷ Hải Phòng Lê Tiến Châu yêu cầu “quyết tâm khởi công vào quý IV và hoàn thành trong năm sau” với các dự án: Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng; Nhà ga hành khách T2; Xây dựng nhà ga hàng hoá Cảng Hàng không quốc tế Cát Bi…

Theo đó, dự án khu công nghiệp và khu phi thuế quan Xuân Cầu (quy mô 752 ha, tổng mức đầu tư 11.110 tỷ đồng) vừa được khởi công vào đầu tháng 5. Đây là dự án được xem là thu hút mạnh mẽ vốn FDI vào Hải Phòng và khu vực miền Bắc, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội cả nước. Dự kiến thu hút 40.000-50.000 người lao động khi dự án chính thức đi vào hoạt động.

Tập trung tối đa nguồn lực cho các dự án quan trọng

Ông Lê Anh Quân, Phó chủ tịch thường trực TP Hải Phòng, cho biết thành phố đã tập trung tối đa nguồn lực cho các dự án quan trọng. Địa phương đã lập 4 tổ công tác do 4 phó chủ tịch làm tổ trưởng với các lần họp, kiểm tra thường xuyên.

Các quận, huyện được giao đẩy nhanh công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng – vốn là những điểm nghẽn lớn với các dự án đầu tư công. “Đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu. Những hành vi cố tình gây cản trở, làm chậm tiến độ đều có chế tài nghiêm khắc”. Ông Quân cũng cho biết, từ nay đến cuối năm đặt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn Thủ tướng giao.

Bộ Giao thông Vận tải- điểm sáng trong giải ngân đầu tư công

Bộ Giao thông Vận tải có tỷ lệ giải ngân 41,6% số vốn, hơn 94.000 tỷ đồng, được xem là điểm sáng trong giải ngân đầu tư công. Theo đó, giá trị giải ngân của Bộ Giao thông Vận tải tập trung vào các dự án cao tốc Bắc Nam. Những dự án này có ý nghĩa kết nối vùng miền, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch & Đầu tư, đến cuối tháng 7, Dự án cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020, ước giải ngân hơn 55.000 tỷ đồng, đạt 84,1% tổng kế hoạch được giao. Còn dự án thuộc giai đoạn 2021-2025 (gồm 12 dự án thành phần, chia thành 25 gói thầu) giải ngân hơn 31.442 tỷ đồng, đạt 57,4%.

Vụ Kế hoạch Đầu tư đánh giá nhiều giải pháp đã được triển khai nhằm đẩy mạnh tình hình giải ngân vốn đầu tư công 2023. Trong đó, trách nhiệm của người đứng đầu được gắn chặt với kết quả giải ngân. Đây llà tiêu chí để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ.

Các chủ đầu tư, ban quản lý dự án được yêu cầu có kế hoạch giải ngân chi tiết từng dự án, cam kết chịu trách nhiệm về tiến độ. Vốn từ những dự án có tốc độ chậm phải kịp thời điều chuyển sang dự án có tốc độ nhanh. Nhà thầu nếu không đảm bảo năng lực, chậm tiến độ, có thể bị thay thế. Hiện các dự án như cao tốc Bắc Nam phía Đông, Cảng Long Thành, mở rộng cảng Nội Bài đang được Bộ đẩy mạnh triển khai.

TP Hồ Chí Minh có tiến độ giải ngân đầu tư công thấp

TP Hồ Chí Minh là đầu tàu kinh tế nhưng chỉ giải ngân được 25.252 tỷ đồng vốn đầu tư công, đạt xấp xỉ 29% kế hoạch được giao. Số liệu tính đến hết tháng 8/2023. Làm thế nào để đạt được kế hoạch đề ra là 95% từ nay đến cuối năm, là một bài toán nan giải.

Tuy ở quý 2/2023, kết quả giải ngân vốn đầu tư công của TP.HCM có nhiều khởi sắc hơn so với quý 1/2023, nhưng tỷ lệ trên là thấp hơn nhiều so với mặt bằng chung cả nước dù giá trị tuyệt đối có cao hơn so với cùng kỳ năm 2022.

Vấn đề bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án hạ tầng giao thông là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp so kế hoạch.

So với năm trước, con số này đã có nhiều cải thiện. Sau khi kinh tế quý I xuống đáy, lãnh đạo thành phố đã xác định, đầu tư công phải là lĩnh vực đi đầu để vực dậy tăng trưởng. Thành ủy TP HCM đã lập 13 tổ công tác, HĐND thành phố cũng lập đoàn giám sát. UBND thành phố đề ra chương trình hành động với nhiều giải pháp. 25 đơn vị có tiến độ giải ngân đầu tư công chậm và đã bị phê bình.

Bốn tháng từ nay đến cuối năm 2023, TP.HCM cần tập trung giải ngân khoảng 45.000 tỷ đồng, chiếm hơn 70% kế hoạch còn lại, là một bài toán nan giải.

Các Bộ, Ngành có tiến độ giải ngân đầu tư công thấp

Theo Bộ Kế hoạch & Đầu tư, 43 trên 51 cơ quan có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước (mức 37,85%). Trong đó, 32 bộ, cơ quan có tỷ lệ giải ngân dưới 20%, một số đơn vị còn có tỷ lệ rất thấp từ 0-3%. Ngay tại Bộ Kế hoạch & Đầu tư, đơn vị giao quản lý nhà nước về đầu tư công, tỷ lệ chỉ đạt 12,2%; Hay Bộ Tài chính là 15,5%.

Vì sao giải ngân đầu tư công chậm

Phía Bộ Kế hoạch & Đầu tư cho biết, do một số bộ, cơ quan đề nghị điều chỉnh giảm kế hoạch năm 2023 nên không thực hiện phân bổ và giải ngân năm nay. Các dự án sử dụng vốn nước ngoài chậm tiến độ do quy trình thực hiện đầu tư mua sắm thiết bị từ vốn ODA kéo dài. Những điều này lí giải vì sao giải ngân đầu tư công chậm lại.

World Bank lý giải về những điểm nghẽn trước nay khiến giải ngân đầu tư công tại Việt Nam chậm. Có thể kể đến như hiệu suất đầu tư còn thấp do trùng lặp trong phân bổ. Hạn chế do những thách thức trong thể chế quản lý đầu tư công và quan hệ tài khoá giữa các cấp chính quyền. Việc huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân chưa được tối ưu. Công tác quản lý tài sản công vẫn còn nhiều bất cập.

Thủ tướng yêu cầu phải đẩy nhanh tiến độ

Trước tình hình giải ngân vốn đầu tư công 2023, Thủ tướng vừa yêu cầu tiếp tục đẩy nhanh tiến độ, mục tiêu phải đạt trên 95% kế hoạch, tương đương hơn 711.000 tỷ đồng. Trong đó, ai trì trệ, yếu kém, nhũng nhiễu, sẽ bị xử lý, thay thế, theo công điện khẩn mới đây.

Tại TP HCM, với những vấn đề đã nhận diện được, các sở, ngành được giao chấn chỉnh, rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, đặc biệt với nhóm dự án được giao vốn trong năm nay. Các dự án chậm do bồi thường, giải phóng mặt bằng phải được tập trung đẩy nhanh tiến độ giao đất.

Với tình hình giải ngân đầu tư công ở Việt Nam, World Bank cũng đưa khuyến nghị. Việt Nam cần tập trung vào cải thiện chất lượng, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công. Theo ước tính của IMF trước đó, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công của Việt Nam có thể tăng thêm 23% nếu năng hiệu suất quản lý bằng với các nước đi trước.

Việc nâng cao hiệu suất chi tiêu công có thể mang lại tác động lớn về tăng trưởng tổng năng suất và quy mô GDP. Bởi với 1 điểm phần trăm đầu tư công qua cải thiện về hiệu suất, có thể nâng tốc độ tăng trưởng thêm 0,1-0,12.