Bán khống chứng khoán là gì, rủi ro từ bán khống chứng khoán

Bán khống chứng khoán là gì

Khi giá chứng khoán đang cao, nhà đầu tư sẽ đi vay mượn chứng khoán từ nhà môi giới để bán và khi giá xuống thấp sẽ mua để trả lại. Khoản chênh lệch giữa giá mua và giá bán chính là lợi nhuận mà nhà đầu tư thu về sau khi trừ đi khoản lãi, hoa hồng phải trả cho việc vay mượn này.

Xem thêm:

Các bước đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu

Nguyên tắc quản trị rủi ro và tối ưu hiệu quả trong đầu tư chứng khoán

Bán khống được xem là đòn bẩy tài chính rẻ tiền mà vẫn cung cấp tỷ suất lợi nhuận tương đối tốt. Mục đích của việc bán khống là tận dụng việc giá thị trường chuyển từ cao sang thấp để đầu cơ, mua đi bán lại chứng khoán kiếm lời mà không phải bỏ ra nhiều vốn hay thời gian chờ đợi.

Ví dụ: Bạn vay 1.000 cổ phiếu ABC, sau đó bán với giá 110.000 đồng/cp, nhận về 110 triệu đồng. Nếu giá cổ phiếu ABC giảm 5.000 đồng/cp, bạn dùng 110 triệu đồng của mình mua lại 1.000 cổ phiếu ABC, chỉ với giá 105 triệu đồng. Như vậy, bạn kiếm được 5 triệu đồng khi thực hiện bán khống.

Trường hợp ngược lại, cổ phiếu ABC tăng 5.000 đồng/cp, bạn sẽ phải mua lại số cổ phiếu trên với giá 115 triệu đồng, tức là lỗ 5 triệu đồng.

Hoạt động bán khống chứng khoán có thể coi là “tay không bắt giặc:, có thể thu về lợi nhuận khá cao, có lúc lên tới 100%. Kinh nghiệm bán khống cổ phiếu cực kỳ quý báu, nếu nhà đầu tư áp dụng thuần thục chiến lược này có thể thu lợi nhuận cao mà không cần bỏ ra quá nhiều vốn.

Tuy nhiên bán khống chứng khoán cũng đi kèm với nhiều rủi ro nếu nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm thị trường hoặc khi quá lạm dụng hình thức này.

Đặc điểm của bán khống chứng khoán là gì

Hoạt động bán khống chứng khoán có 3 đặc điểm:

Lợi nhuận từ việc dự đoán xu hướng giảm giá cổ phiếu

Nhà đầu tư có thể đầu cơ và kiếm lời từ việc cổ phiếu giảm giá. Do vậy, nhà đầu tư cần phải nắm vững các kỹ thuật phân tích chứng khoán và dự đoán đúng xu hướng giá thị trường và tiến hành bán khi cổ phiếu đang có giá cao và mua khi giá giảm.

Người bán không sở hữu cổ phiếu

Trong giao dịch short selling, người bán không sở hữu cổ phiếu mà đi vay, mượn từ công ty môi giới và sẽ hoàn trả lại sau kèm theo lãi hoặc phí hoa hồng.

Mức độ rủi ro cao

Nếu nhà đầu tư dự đoán sai xu hướng giá thì tổn thất, thua lỗ sẽ rất lớn. Đặc biệt, nếu nhà đầu tư cố tình chờ đợi những giá không chịu giảm thì có nghĩa là càng lúc càng thua lỗ. Đồng thời mức phí và lãi trong thời gian càng dài lại càng lớn.

Cách bán khống cổ phiếu là gì

Để bán khống cổ phiếu, nhà đầu tư cần có tài khoản ký quỹ, có tiền mặt hoặc vốn cổ phần trong tài khoản ký quỹ đó làm tài sản thế chấp. Nhà đầu tư phải giữ đủ vốn chủ sở hữu trong tài khoản làm tài sản thế chấp cho khoản vay ký quỹ (ít nhất 25% theo quy định của từng công ty chứng khoán) nhằm duy trì vị thế bán (giữ cổ phiếu đã vay).

Nhà đầu tư sẽ phải trả lãi cho những cổ phiếu đã vay và đảm bảo duy trì các yêu cầu về ký quỹ trong suốt thời gian nắm giữ cổ phiếu đó.

Khi giá cổ phiếu giảm, nhà đầu tư đóng vị thế bán bằng cách mua số lượng cổ phiếu đã vay với giá thấp hơn, sau đó trả lại cho công ty chứng khoán. Để có lợi nhuận, nhà đầu tư nên cân nhắc số tiền lãi suất, hoa hồng và phí phải trả.

Tại Việt Nam hiện nay, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước chưa cho phép áp dụng hình thức giao dịch bán khống trên thị trường chứng khoán cơ sở. Một số nhà đầu tư lách luật bằng cách giao dịch cá nhân, thực hiện vay mượn giữa các nhà đầu tư cá nhân với nhau. Hay còn gọi “bán nhờ trên tài khoản người khác”. Tuy nhiên, phương pháp này khá phức tạp và không được áp dụng phổ biến.

Nhà đầu tư có thể thực hiện bán khống trên thị trường chứng khoán phái sinh dựa vào phương thức giao dịch hai chiều của thị trường này. Khi đó, nhà đầu tư có thể bán chứng khoán (hợp đồng tương lai chỉ số VN30) mặc dù không sở hữu cổ phiếu cơ sở, miễn là nhà đầu tư có đủ tiền ký quỹ.

Rủi ro từ bán khống cổ phiếu là gì

Mặc dù phương thức bán khống có thể đem lại nguồn lợi lớn nhưng rủi ro cũng rất cao. Dù là hình thức giao dịch chứng khoán cơ sở hay bán khống chứng khoán phái sinh. Khi thị giá cổ phiếu tăng, nhà đầu tư bán khống rất dễ bị lỗ, thậm chí khoản lỗ không giới hạn.

Trong thời gian chờ bán khống chứng khoán, nhà đầu tư phải chịu các khoản lãi cho tài khoản ký quỹ. Tiền lãi phát sinh sẽ ngày càng nhiều, nếu thời gian chờ mua lại quá lâu.

Hơn nữa, việc bán khống không có sự quản lý chặt chẽ nên dễ xuất hiện những vụ thao túng cổ phiếu và gây tổn thất cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Hình thức bán khống có sức hút bởi lợi nhuận lớn mang đến cho nhà đầu tư, nhưng cũng có thể khiến nhà đầu tư tổn thất nặng. Do đó, giao dịch bán khống không dành cho các cá nhân ít kinh nghiệm, đặc biệt trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động. Nhà đầu tư tư cần tìm hiểu rõ về chứng khoán, thị trường, các nguyên tắc cắt lỗ, phân tích kỹ thuật… ra sao để quyết định hướng đầu tư đúng đắn cho mình.

Hình thức bán khống cổ phiếu tại Việt Nam

Dưới đây là nhữn hình thức bán khống cổ phiếu tại Việt Nam để nhà đầu tư tham khảo.

Bán khống trên thị trường chứng khoán phái sinh

Nhà đầu tư có thể dựa vào phương thức giao dịch hai chiều của thị trường chứng khoán phái sinh để bán khống. Khi đó, có thể bán hợp đồng tương lai chỉ số VN30 mặc dù không sở hữu cổ phiếu cơ sở, chỉ cần có đủ tiền ký quỹ.

Xem thêm:

Nhà đầu tư chuẩn bị gì trước khi đầu tư chứng khoán

Cách đọc báo cáo tài chính cho nhà đầu tư chứng khoán

Hiện nay, nhà đầu tư có thể bán khống cổ phiếu thuộc rổ VN30 với đòn bẩy từ mức 1:5 đến 1:10, thậm chí lên đến 1:20 qua các kỳ hạn 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng và 6 tháng.

Để bán khống trên thị trường chứng khoán phái sinh thu lợi nhuận cao, nhà đầu tư cần:

• Kỹ năng phân tích kỹ thuật dựa vào biến động giá của VFVN30 và ra quyết định đầu tư.
• Tìm sự chênh lệch giá giữa VN30 và chứng khoán phái sinh
• Nắm được phương pháp định giá cổ phiếu
• Có kinh nghiệm và kỹ năng kinh doanh chênh lệch giá, vừa bán khống, vừa mua ở các kỳ hạn khác nhau hoặc mua ở thị trường cơ sở rồi bán khống tại thị trường phái sinh.

Bán khống trên thị trường chứng khoán cơ sở

Hiện nay, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước chưa cho phép giao dịch bán khống trên thị trường chứng khoán cơ sở. Một số nhà đầu tư “lách luật” bằng cách vay mượn nhau, hay còn gọi “bán nhờ trên tài khoản người khác”. Tuy nhiên, nghiệp vụ khá phức tạp và không được áp dụng phổ biến.

Những nhà đầu tư cố tình thực hiện giao dịch bán khống với khối lượng lớn cổ phiếu sẽ có nguy cơ bị phạt hay cấm giao dịch trên thị trường.

Nếu hoạt động bán khống không có sự quản lý chặt chẽ sẽ dễ xuất hiện những vụ thao túng giá cổ phiếu và gây tổn thất cho các nhà đầu tư nhỏ.